Leergang Onderwijskundig Leiderschap: onderwijs innoveren is een vak

Vrijdag 28 augustus vond in Rotterdam de slotbijeenkomst plaats van de Leergang Onderwijskundig Leiderschap 2014-2015. De deelnemers – opleidingsdirecteuren en -coördinatoren van de drie LDE-universiteiten - presenteerden er de soms revolutionaire innovatieprojecten die ze in hun eigen universiteit hadden ontwikkeld en uitgevoerd.

De Leergang Onderwijskundig Leiderschap is er speciaal voor hen. Want je kunt nog zo’n goede onderzoeker of docent zijn, het maken van beleid, het ontwikkelen van innovaties en het politieke spel spelen van steun en draagvlak verwerven is een vak apart.

Juist nu universitair onderwijs weer de aandacht krijgt die het verdient is deze specifieke deskundigheid van het grootste belang, aldus de aanwezige Collegeleden Huib Pols, rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam en Anka Mulder, onderwijsportefeuillehouder van de TU Delft.

Dit wordt het jaar van het onderwijs’, zei Mulder, verwijzend naar de onlangs verschenen Strategische Agenda van minister Bussemaker, die ‘naadloos aansluit op waar we in Delft en in LDE-verband mee bezig zijn.’

Pols vertelde hoe hijzelf in een eerdere fase van zijn carrière (in het Erasmus MC) die deskundigheid op het terrein van onderwijsbeleid en management node miste.

‘Jullie leren dat wel. Ik hoop jullie dan ook vooral te ontmoeten als kritische begeleiders van de Colleges van Bestuur.  Houdt ons maar scherp.

Hiermee doelde hij onder meer op de strategische adviezen die de deelnemers in groepjes hadden voorbereid en tijdens de slotbijeenkomst aan de universiteitsbesturen aanboden. Over selectie aan de poort van de master, criteria voor kwaliteit van het onderwijs en over een carrière in het universitair onderwijs.

Maar hun echte meesterstukken vormden de individuele real life innovatieprojecten waarvan de onderwerpen varieerden van het invoeren van blended learning bij de Leidse opleiding natuurkunde tot de herziening van de master Geneeskunde bij de EU (het heetste hangijzer: de inbedding van de co-schappen). Hieronder belichten we er drie. Uiteraard van elke universiteit een.

De onderwerpen van de projecten mochten dan sterk verschillen, er waren natuurlijk ook gedeelde ervaringen en knelpunten.  Zo bleek het analyseren van het probleem en het bedenken van een slimme oplossing eigenlijk nergens een probleem voor de deelnemers,  gewend als ze zijn aan wetenschappelijke uitdagingen. Des te vaker noemden ze als knelpunt het creëren van politiek en collegiaal draagvlak, en dan met name het meekrijgen – of überhaupt naar een vergadering lokken – van hoogleraren. Om van medische hoogleraren annex specialisten maar te zwijgen.  Maar daar was de leergang dan ook voor bedoeld: om dit soort uitdagingen het hoofd te leren bieden.

De Leergang Onderwijskundig Leiderschap is voor de drie universiteiten ontwikkeld door onderwijskundige Gerard Baars van Risbo (Erasmus Universiteit Rotterdam). In het bestuur ervan zijn de drie universiteiten vertegenwoordigd.

Drie bijzondere innovatieprojecten:

  • Lisette Langedijk van de Erasmus School of Law coördineerde de overgang naar probleemgestuurd onderwijs in de bachelor Rechtsgeleerdheid aan de Erasmus Universiteit. ‘Een echte cultuurverandering’.  Aan haar de taak om doelstellingen van de verschillende vakken en eindtermen van het curriculum goed op elkaar aan te laten sluiten. Haar project leidde onder meer tot het instellen van een curriculumcommissie.
    Read more

  • Kristiaan van der Heijden, onderwijsdirecteur van de opleiding Pedagogische wetenschappen aan de Universiteit Leiden, ontdekte bij zijn aantreden dat de praktijkstage in de masteropleiding voor studievertraging zorgde. Hij zocht uit wat er precies aan de hand was (75% van de studenten liep inderdaad studievertraging op) en ontwikkelde en implementeerde een doortimmerd stagebeleid. Reactie van een mededeelnemer aan de leergang: ‘Wil je ook niet een keer in Rotterdam komen praten?’
    Lees meer

  • Hans Welleman, onderwijsdirecteur Civiele Techniek van de TU Delft vormde de bestaande masteropleiding Civiele Techniek (denk aan waterwerken en andere grote infrastructurele projecten) revolutionair om, zodat de TU Delft zijn ambitie waarmaakt om ingenieurs af te leveren met specialistische vakkennis én en integrale visie. Het einddoel: een masteropleiding op maat voor iedere student. ‘De goede studenten denken daar zelf al over na, wij willen dat alle studenten dat doen’.
    Lees meer