Maatschappelijk Verantwoord Innoveren-subsidie voor regulering datamining

Big Data: iedereen kan er veel aan hebben, maar waar liggen de juridische en ethische grenzen? Die gaan wetenschappers van het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Safety and Security vaststellen met een subsidie van NWO.

Kader ontwerpen

Dit onderzoek is nodig omdat het nog erg onduidelijk is wat wel en niet is toegestaan op het gebied van datamining en het koppelen van digitale datasystemen. De politie weet bijvoorbeeld niet exact welke bevoegdheden zij heeft en ook (energie)bedrijven weten niet wat ze precies met data analytics kunnen en mogen. Rechtswetenschappers van de Universiteit Leiden en data- en cybersecuritywetenschappers van de TU Delft gaan daarom een regulerend en institutioneel kader ontwerpen om ervoor te zorgen dat het innovatieve potentieel van datamining gemaximaliseerd wordt, terwijl tegelijk de rechten en vrijheden van burgers gewaarborgd blijven.

Maatschappelijke organisaties

De onderzoekers gaan samenwerken met organisaties die dagelijks te maken hebben met het spanningsveld tussen het nut van big data en de belangen en privacy van het individu.

Science Fiction

Dr. Bibi van den Berg van de Universiteit Leiden is gespecialiseerd in internetrecht en ethische vraagstukken rond internet en sociale media. Ze was de hoofdaanvrager van deze subsidie. Samenwerking tussen wetenschappers van heel verschillende universiteiten is volgens haar een noodzaak. ‘De technologen hebben ons nodig omdat zij zich vaak niet bewust zijn van de implicaties op het juridisch en ethisch vlak van de systemen die ze maken en gebruiken. En wij hebben hen nodig. Er wordt veel geroepen over de gevaren van data-analyse zonder dat we weten wat het inhoudt. Wij kunnen wel uitspraken doen over waar de risico’s zitten maar als we geen idee hebben wat er technisch wel en niet kan, is de kans op ‘science fiction’ erg groot.’

Ethische en maatschappelijke kansen en uitdagingen

De komende vier jaar gaat het team de ethische en maatschappelijke kansen en uitdagingen van data analytics in kaart brengen op het gebied van opsporing (politie), slimme netwerken (energie) en social media. De bevindingen vormen de basis voor een concreet ontwerp voor het regulerend en institutioneel kader, met oog voor de belangen van alle betrokkenen. Met dit kader als basis kunnen alle partijen op een ethisch en juridisch verantwoorde wijze omgaan met data analytics, zonder dat daarbij de innovatieve kracht en het maatschappelijk potentieel van deze technologie wordt geschaad.

Centre for Safety and Security

De onderzoekers werken structureel samen in het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Safety and Security, dat seed money heeft verstrekt om deze aanvraag te doen. Van den Berg: ‘Daarmee hebben we mensen aan het werk kunnen zetten om alle nodige contacten te leggen met maatschappelijke partijen.’ 

De onderzoekers

Dr. Bibi van den Berg, Universiteit Leiden, faculteit der Rechtsgeleerdheid.
Specialismen: internetrecht, techniekfilosofie

Prof.dr.ir. Jan van den Berg, TU Delft, faculteit 1. Techiek, Bestuur en Management en 2. Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica
Specialismen: data analytics en cybersecurity

Prof.mr.dr. Simone van der Hof, Universiteit Leiden, faculteit der Rechtsgeleerdheid
Specialismen: internetrecht, privacy, digitale kinderrechten