Hoe ziet Zuid-Holland er in 2050 uit, in het teken van schaarste en circulariteit? Afgelopen vrijdag kwamen wetenschappers, beleidsmakers, politici, bestuurders en burgers bij elkaar rondom dit vraagstuk op een door het Leiden-Delft-Erasmus Centre georganiseerde conferentie. Het centre presenteerde er haar kennis-hubs, maar liet vooral ook verschillende groepen uit de samenleving aan het woord. Wetenschappelijk directeur van het centre, Arnold Tukker, benadrukte deze open houding nog eens met de woorden: Kom naar ons toe, we werken graag samen op vraagstukken rondom circulaire economie.
Verschillende sprekers schetsten het toekomstbeeld waarbij grondstoffen, drinkwater, schone lucht en ruimte steeds schaarser worden, mondiale toeleveringsketens beginnen te haperen en marktprijzen fluctueren. Wat betekent dit voor de toekomst van de Zuid-Hollandse delta? Hoe maken we de omslag van een economie die is gebaseerd op uitputting, naar een duurzame, sociale, circulaire economie?
Een van de sprekers was Wouter Veldhuis, rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving. Veldhuis gaf aan dat er meer focus moet komen vanuit de rijksoverheid op lange termijn beslissingen. Dat vraagt niet alleen vooruit denken maar ook besluitkracht. Dijken die nu verhoogd worden zijn halverwege de eeuw alweer te laag. Veldhuis pleitte ervoor om 2100 als denkrichting voor toekomstscenario's aan te houden en van daaruit terug te rekenen welke stappen er nu gezet moeten worden om Zuid-Holland leefbaar te houden.
Adri Bom, voorzitter Glastuinbouw Nederland, sprak over de inzet van ondernemers in het Westland om te verduurzamen. Er wordt geinvesteerd in oplossingen voor minder inzet van gewasbescherming, efficienter watergebruik en slimme kassen waarin ook ziekten en plagen beheersbaar zijn. Nederland is het tweede exportland ter wereld in tuinbouw. De volumes en daarmee de mogelijke impact van verduurzaming, zijn dus groot.
Als derde spreker pleitte Sabine Biesheuvel, medeoprichter en directeur van BlueCity in Rotterdam, om niet langer rapporten te schrijven en scenario's te bestuderen maar vooral te gaan doen. In Blue City zijn vijftig ondernemers actief op het gebied van circulaire oplossingen. Zo worden met tomatenstengels uit het Westland 'leren' tassen gemaakt en op koffieprut van lokale horeca oesterzwammen gekweekt. Biesheuvel ziet voor de toekomst zogenaamde vezelhubs ontstaan waarin expertise kan worden uitgewisseld tussen lokale aanbieders en afnemers van bepaalde (plantaardige) vezels.
De vraag werd gesteld aan het publiek: wat moet er nu gebeuren? Welke acties zijn urgent en belangrijk als het gaat over een duurzame toekomst van Zuid-Holland? Uitspraken varieerden van minder vlees produceren tot creatiever onderwijs voor innovatieve oplossingen. Hierover gingen twee panels met elkaar in debat:
Eefje Cuppen, directeur Rathenau Instituut, professor Governance of Sustainability, Universiteit Leiden, Arjan van Timmeren, hoogleraar Environmental Technology & Design, TU Delft en wetenschappelijk directeur Resilient Delta initiative Rotterdam en Derk Loorbach, directeur van DRIFT, hoogleraar sociaal-economische transities, Erasmus Universiteit Rotterdam.
Het tweede panel vertegenwoordigde een jongere generatie en bestond uit: Laura de Vries, bestuurslid Jonge Klimaatbeweging, Albert Boersen, boer en bestuurslid Hollands Agrarisch Jongerencontact en Anne Gerdien Prins, wetenschappelijk onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving.
De Vries gaf aan dat het verbinden van verschillende duurzame thema's, zoals energie, klimaat, water en biodiversiteit niet vanzelsprekend maar wel heel relevant is. Dit kan in het wetenschappelijk onderwijs beter naar voren worden gebracht zodat toekomstige generaties deze dwarsverbanden beter begrijpen.
Werk samen met het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability aan onderzoek naar de circulaire economie
Tijdens de conferentie presenteerden de drie hubs van het LDE Centre for Sustainability zich:
1. Agrifood: Peter van Bodegom, hoogleraar Milieubiologie, Universiteit Leiden en coordinator Coen Hubers, TU Delft
2. Steden en regio's: Alexander Wandl, universitair hoofddocent, Stedenbouw, Circulariteit voor regeneratieve steden en regio's, TU Delft en Saskia Ruijsink, TU Delft
3. (Maak)industrie: René Kleijn, hoogleraar toekomstbestendige grondstofvoorziening, Universiteit Leiden) en Elise Blondel, Universiteit Leiden
Wilt u samenwerken met een van deze hubs? Neem contact op met het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability >
Naast deze hubs organiseert het centre ook scriptiewerkplaatsen, waarbij studenten werken aan circulaire oplossingen voor o.a. luchtvaart, ziekenhuizen, gebiedsontwikkeling en tuinbouw. Lees meer >
