De strategische alliantie Leiden-Delft-Erasmus Universities (LDE) verbindt de drie universiteiten in Zuid-Holland en stimuleert samenwerking in het onderzoek en het onderwijs. Studenten en wetenschappers werken zo succesvol samen. LDE Dean Wim van den Doel kijkt terug op een jaar waarin interdisciplinair onderwijs en samenwerking met de regio centraal stond, bijvoorbeeld in de vele thesis labs, waarin studenten met echte maatschappelijke vraagstukken aan de slag gingen. “Studenten leren van elkaar én van de samenleving. En de regio profiteert van frisse ideeën en nieuwe inzichten.”
interview door Eline Raukema
Leren in en van de samenleving
Het onderwijs binnen de LDE-alliantie is verweven met de samenleving. Studenten werken in zogenoemde thesis labs aan actuele vraagstukken, samen met bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties, die als stakeholders opdracht geven aan de studenten om aan een bepaald vraagstuk te werken. “In LDE thesis labs lossen studenten serieuze problemen op, samen met bestaande opdrachtgevers,” vertelt Van den Doel.
In LDE thesis labs lossen studenten serieuze problemen op, samen met bestaande opdrachtgevers.'
Een voorbeeld is het Thesis Lab Groene Hart, waarin studenten onderzochten hoe de toekomst van dit gebied eruit kan zien. Ze werkten aan thema’s als bodemdaling, stikstof en duurzaam landgebruik. De resultaten, gebundeld in een boekje, werden enthousiast ontvangen door een gedeputeerde van de provincie Utrecht en betrokken partners als de Rabobank en het Veenweiden Innovatiecentrum.
Ook in het Thesis Lab de Groene Operatiekamer stonden maatschappelijke uitdagingen centraal. Studenten doken in de wereld van ziekenhuisafval: hoe kan de operatiekamer duurzamer worden? “De hoeveelheid afval per operatie is enorm,” legt Van den Doel uit. “Studenten gingen met ziekenhuizen in gesprek om tot praktische oplossingen te komen.”
Zo’n ervaring leert studenten niet alleen interdisciplinair denken, maar ook samenwerken in een andere culturele context.'
Daarnaast zijn er ook internationale thesis labs. Zo gingen studenten in het afgelopen jaar naar Marokko om zich bezig te houden met duurzame tuinbouw en naar Indonesië om te werken aan de ecologische omgeving rond de nieuwe hoofdstad. “Zo’n ervaring leert studenten niet alleen interdisciplinair denken, maar ook samenwerken in een andere culturele context.”
Slim samenwerken in tijden van bezuinigingen
Net als alle universiteiten hebben ook de drie LDE-universiteiten te maken met financiële druk. Maar, zegt Van den Doel, “Door slim samen te werken kunnen we kijken naar mogelijkheden om te bezuinigen zonder dat de kwaliteit van onderwijs of onderzoek daar al te veel onder lijdt.”
Dat biedt flexibiliteit en ruime keuze, zelfs als er moet worden gekrompen.'
De drie universiteiten kijken samen naar manieren om efficiënter te werken. Een concreet voorbeeld daarvan is EduXchange, een platform waarop studenten kunnen kiezen uit een aanbod van meer dan tweehonderd minoren. Ongeacht aan welke universiteit je staat ingeschreven, kun je je hier eenvoudig inschrijven voor een minor aan een andere LDE-universiteit. “Dat biedt flexibiliteit en ruime keuze, zelfs als er moet worden gekrompen,” zegt Van den Doel.
Onderzoek met impact
Onderzoek binnen LDE is stevig geworteld in Zuid-Holland. De drie universiteiten werken samen aan grote maatschappelijke vraagstukken: van energietransitie en grootstedelijke ontwikkeling tot gezondheid en migratie. “We staan midden in Zuid-Holland, maar werken aan vraagstukken die overal spelen,” zegt Van den Doel.
Die internationale dimensie krijgt vorm in samenwerkingen met onder meer Indonesië en Kenia. Binnen het Indonesische INUCoST-programma werken LDE-teams samen met lokale universiteiten aan projecten rond gezondheid en duurzaamheid. In Kenia ontwikkelt het Centre for Frugal Innovation oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, in nauwe samenwerking met lokale partners. “Vraagstukken waar zij zich mee bezighouden zijn ook onze vraagstukken in Zuid-Holland, daarom is die kennisuitwisseling en samenwerking zo van belang.”
White paper over de economie van Zuid-Holland
Een zichtbaar resultaat van de maatschappelijke betrokkenheid van de LDE-universiteiten is de nieuwe white paper over de toekomst van de Zuid-Hollandse economie, die in december verschijnt. Daarin worden onderzoeksresultaten vertaald naar toegankelijke aanbevelingen voor beleidsmakers en politici.
“Niet iedereen leest wetenschappelijke artikelen,” vertelt Van den Doel. “Met deze white paper brengen we kennis naar buiten op een manier die meer mensen bereikt. De thema’s worden in de white paper ook weer vanuit verschillende disciplines belicht.”
Met deze white paper brengen we kennis naar buiten op een manier die meer mensen bereikt.'
Onverwacht verlies van Andrea Evers
Healthy Society is een LDE-programma, waarin met steun van de provincie Zuid-Holland wordt onderzocht hoe mensen gestimuleerd kunnen worden om gezonder te leven. In Rotterdamse wijken wordt bijvoorbeeld geëxperimenteerd met apps en gedragsinterventies om gezonde keuzes makkelijker te maken.
Het programma is mede opgezet door hoogleraar Andrea Evers, die onlangs overleed. Haar overlijden laat een groot gemis achter en wordt enorm betreurd, benadrukt Van den Doel. “Andrea Evers was het boegbeeld van Healthy Society. Zij was een briljant wetenschapper en een echte teamspeler. Ze begreep dat gezondheid niet alleen over medische technologie gaat, maar ook over gedrag en sociale factoren.”
Andrea Evers was het boegbeeld van Healthy Society. Zij was een briljant wetenschapper en een echte teamspeler.'
Haar overtuiging dat preventie en samenwerking essentieel zijn, blijft richtinggevend. “Ze liet zien hoe wetenschap in teamverband de samenleving verder kan brengen. Haar team zet dat werk voort.”
Vooruitkijken
Ondanks de uitdagingen van deze tijd kijkt Van den Doel met optimisme vooruit. Nieuwe interdisciplinaire minoren en thesis labs staan op het programma, en de samenwerking tussen de universiteiten wordt verder verdiept. “LDE is een alliantie van de lange adem,” zegt hij. “We bouwen aan een drempelloze onderwijsomgeving waarin studenten en onderzoekers elkaar makkelijker weten te vinden. Ook in tijden van krimp blijven we een krachtige, innovatieve gemeenschap die impact heeft, in Zuid-Holland en daarbuiten.”
